کانی شناسی، ژئوشیمی و طرز تشکیل زون های دگرسانی در اطراف کانی زایی مس در بیدستر، جنوب زاهدان، جنوب شرق ایران

منطقه مورد مطالعه بیدستر در 157 کیلومتری جنوب زاهدان قرار دارد. در این منطقه واحدهای سنگی از کرتاسه تا کواترنری برونزد دارند و غالباٌ شامل سنگ های رسوبی و آذرین می شوند . سنگ های آذرین بیدستر به صورت خروجی و درونی تشکیل شده اند. سنگ های خروجی که به شکل گدازه و آذرآواری دیده می شوند شامل آندزیت داسیت، آندزیت، داسیت و ریولیت هستند و سنگ های درونی دایک می باشند. بافت های این سنگ ها پورفیری و گرانولار است. کانی های اصلی این سنگ ها پلاژیوکلاز، هورنبلند، بیوتیت و کوارتز و کانی های فرعی آنها آپاتیت، اسفن و مگنتیت می باشند. در تصاویر ماهواره-ای، منطقه مورد مطالعه از مکان کانی زایی به اطراف یک سیر دگرسانی از سریسیت تا پروپیلیتیک را نشان می دهد. ارتباط کانی زایی در ارتباط با کانسار اپی ترمال می باشد.کانی زایی مس در این منطقه به دو صورت هیپوژن و سوپرژن رخ داده است. کانی سولفیدی زون هیپوژن عمدتاٌ پیریت و کالکوپیریت هستند، کانی های زون سوپرژن که از دگرسانی و اکسیداسیون کانی های هیپوژن تشکیل شده اند. کانی های کربناتی مس (مالاکیت و آزوریت)، هیدروکسیدهای آهن (لیمونیت و ژاروسیت) می باشند. مجموعه مورد مطالعه تحت تاثیر دگرسانی های درون زاد و برون زاد قرار گرفته است. دگرسانی اصلی درون زاد و برون زاد شامل دگرسانی پروپیلیتیک، آرژیلیک، سریسیت، سیلیسی و کلریت است. دگرسانی پتاسیک به ندرت در رخنمون ها مشاهده می شود. بررسی های ژئوشیمیایی در این سنگ ها نشان می دهد که آن ها از نظر سری ماگمایی جزء سری کالک آلکالن هستند. الگوی تغییرات عناصر جزئی و کمیاب خاکی که به ترتیب نسبت به مورب و کندریت به هنجار شده اند نشان می دهد که مقادیرlree و lile به ترتیب از مقادیر hree و hese به مراتب بیشتر است. مقادیر بالاتر lree و lile به ترتیب در مقایسه با مقادیر hree و hese، وجود آنومالی منفی در عناصر zr ، ti آنومالی مثبت در عناصرk, rb ,sr حاکی از شکل گیری نمونه های مورد مطالعه در محیطی مرتبط به حاشیه فعال قاره ای است. سنگ های مورد مطالعه از یک ماگمای بازالتی که از ذوب بخشی یک پوسته اقیانوسی فرو رو حاصل شده به وسیله فرایند هضم و تبلور تفریقی (afc) تشکیل شده اند.